Hoofdstuk 3 | VERKORTING
VERKORTING
Stel dat je een liniaal recht van voren, in zijn volle lengte, bekijkt, dan zie je alle tien centimeters even groot. Als je het liniaal in perspectief/verkort ziet worden de achterste centimeters steeds kleiner (afbeelding).
Als we bijvoorbeeld een raam perspectivisch verkort zien in plaats van recht van voren, ligt de achterste helft verder weg dan de voorste helft en wordt dus kleiner/smaller. Het midden van het (raam)vlak vind je in zo’n geval met behulp van twee diagonalen. In de volgende tekeningen laat ik je zien hoe dat werkt. Zo kun je van elk vlak in perspectief makkelijk het midden vinden.
Oefening: teken een rondboograam, een spitsboograam en de gevel van een huis met een puntdak in perspectief (afbeeldingen). Houd er rekening mee dat de oorspronkelijk horizontale lijnen naar een zelfde verdwijnpunt moeten lopen, rechts of links van het raam.
Rondboograam recht van voren.
Rondboograam, spitsboograam en puntdak in perspectief (verdwijnpunten hier niet zichtbaar).
In de waterverfschets uit het vorige hoofdstuk is het rondboog raam rechts verkort weergegeven zoals hierboven uitgelegd.
Uiteraard geldt verkorting niet alleen voor strakke rechthoekige dingen. Ook bijvoorbeeld figuren die we van boven- of onderaf zien worden perspectivisch verkort. Het gedeelte dat verder weg ligt, wordt relatief veel korter.
De beroemdste manier van perspectivische verkorting is het Italiaanse ‘Di sotto in su’ wat betekent ‘Van Onderaf naar boven’. Als je in de trouwzaal van een paleis in het Italiaanse Mantua naar het plafond kijkt recht boven je zie je een geschilderde (!) opening naar buiten. Langs de wanden van de opening staan engeltjes die je van onderaf ziet, di sotto in su. Leunend over de randen kijken nieuwsgierigen naar het bruidspaar en de genodigden beneden. Op deze manier creëerde de schilder Andrea Mantegna een feestelijke illusie.
