HOOFDSTUK 1 | OGEN
DE VORM VAN HET OOG
De vorm van onze ogen lijkt een beetje op een amandel (links). Aan de binnenkant ligt de traanklier. Hier is dus het linkeroog getekend.
Het oog wordt beschermd door de oogleden boven en onder. De iris met de pupil is meestal voor een deel verborgen. Controleer maar bij iemand die naast je zit terwijl je elkaar aankijkt.
Oefening 1: teken dit rechter- en linkeroog na.
Ik laat je drie verschillende manieren van kijken zien: als de iris volledig zichtbaar is kijkt het oog verbaasd, verwonderd, angstig of geschrokken (links). Als de iris en de pupil voor de helft verborgen zijn kijkt het oog kijkt dromerig, verdrietig of moe (midden). Een toegeknepen oog lijkt pret te hebben of te staren (rechts).
Oefening 2: teken deze drie verschillende manieren van kijken na. Misschien wil je er nog meer verzinnen.
DE STAND VAN DE OGEN
Ogen kunnen horizontaal liggen maar ook een beetje schuin. In het volgende tekeningetje zijn twee gezichten aan elkaar geplakt. Zo zie je het effect van een sterk overdreven schuine stand van de ogen.
Oefening 3: teken een rijtje van dit soort gezichten aan elkaar vast. Je kunt er een hele strook van maken, eventueel met steeds andere neuzen en monden.
Soms worden schuin liggende ogen kattenogen genoemd. Een voorbeeld is de filmster Audrey Hepburn, hier zo fotografisch mogelijk nagetekend door mijn dochter Frouke.
HET OOG VAN OPZIJ
Sterk vereenvoudigd is het oog van opzij een liggend driehoekje. Het bovenste ooglid is een soort afdakje. De iris wordt een streepje in plaats van een rondje. Let op: het oog ligt in de oogholte. Plak het oog dus niet tegen de lijn van het hoofd aan.
Oefening 4: teken deze sterk vereenvoudigde ogen van opzij met de wenkbrauwen en de neus erbij.
Goed
Fout
Als je het wat realistischer wil maken wordt het oog met de oogleden een beetje boller. De iris en pupil zijn nu ovaaltjes (zie De veelzijdige ovaal, hoofdstuk 1, niveau 2).
Oefening 5: in de volgende twee tekeningen zie je hoe het oog van opzij in de oogholte ligt. Met wat schaduwstreepjes maak je het iets mooier. Teken de voorbeelden na, neus tegen neus.
Als je het oog met de oogleden ook van voren iets boller wil laten lijken heb je schaduw nodig. In het volgende voorbeeldje van een linkeroog valt de schaduw onder de wenkbrauw en onder het onderste ooglid. Ook valt er wat schaduw onder het ‘afdakje’ van het bovenste ooglid.
OGEN IN STRIPS EN TEKENFILMS
Er zijn natuurlijk veel meer manieren om ogen te tekenen. Tekenaars van strips, games en tekenfilms gebruiken ogen die passen bij hun figuren. Soms zijn een puntje en een paar lijntjes al genoeg! Ik laat je een stel voorbeelden zien.
Oefening 6: misschien vind je het leuk om een of meer van de volgende voorbeelden na te tekenen, of hun ogen te gebruiken voor een eigen personage.
Ogen in Japanse Manga-strips of tekenfilms zijn groot en gekleurd met vaak grote witte glimlichten erin. Ook bij Manga-ogen is de bovenrand van het oog meestal het duidelijkst.
De volgende Manga ogen uit Japan zijn met een zwarte fineliner getekend. Let op de aparte manieren om wimpers te tekenen.
Heel bijzonder zijn de ‘sprekende’ ogen van de heks uit de film Sneeuwwitje: bij de oude heks haar uitpuilende bolle ogen en bij de als koningin vermomde heks haar schuine ‘kattenogen’ met de iris half verborgen onder het bovenste ooglid. Let op hoe belangrijk de wenkbrauwen zijn voor de gezichtsuitdrukking (zie ook de les Gezichtsuitdrukkingen, niveau 1). Wie vind jij gemener eruitzien, de heks vermomd als boze koningin of de oude heks zonder vermomming?
De oude heks uit Sneeuwwitje De heks als jaloerse koningin.
OGEN VAN DE WERELD
Er zijn op de wereld geen twee mensen met precies dezelfde ogen, niet eens binnen dezelfde familie. Ook zijn de ogen van mensen van Oost-Aziatische afkomst in het algemeen anders dan de ogen van mensen van Westerse of Afrikaanse afkomst. Het blijft wonderlijk en mooi hoeveel verschillen er zijn tussen mensen, waar we ook vandaan komen.
Extra:
je hebt in dit hoofdstuk verschillende voorbeelden van ogen gezien en misschien nagetekend. Teken nu echte ogen na van iemand in je klas/omgeving. Je kunt een keer proberen om de kleuren van de iris met laagjes kleurpotlood of transparante waterverf na te maken (het voorbeeld is getekend door een havo-leerling).
Suggestie voor een leraar: je kunt deze extra oefening in steeds wisselende duo’s laten doen. De een tekent, de ander zit model en na een paar minuten draai je de rollen om.