Hoofdstuk 5 | ECHTE GEZICHTEN
Bij portret tekenen het goed om je allereerst te realiseren dat een tekening totaal iets anders is als een foto. Dat besef werkt bevrijdend. Ervaar het zelf aan de hand van de oefeningen uit deze les. Voor een zelfportret heb je alleen een spiegel nodig!
Oefening 1: Teken jouw spiegelbeeld ZONDER TUSSENDOOR NAAR JE PAPIER TE KIJKEN! Houd je potlood ver van de punt vast. Zorg dat je potlood tijdens het tekenen in aanraking blijft met het papier. Verken rustig wat je ziet, alsof je alle plekken in jouw gezicht aanbraakt. Het resultaat is gegarandeerd een verrassing en zeker geen glamour portret. Het mooie is dat je toch in die tekening verborgen zit, ook al lijkt het fotografisch totaal niet.
Twee zelfportretjes zonder naar het papier te kijken
Oefening 2: Sta jezelf deze keer toe om tussendoor naar je papier te kijken terwijl je jouw spiegelbeeld of iemand anders tekent. Blijf met je potlood in contact met het papier zodat alles in de tekening met elkaar verbonden wordt.
Het portret van een man door de kunstenaar Alberto Giacometti is een origineel voorbeeld van zo’n onderzoekende manier van tekenen waarbij alles in het gezicht met elkaar verbonden wordt.
EXTRA 1: TEKENEN UIT JE GEHEUGEN
Gebruik een kleine spiegel. Bestudeer minimaal 5 minuten jouw spiegelbeeld ZONDER TE TEKENEN. Teken zonder in de spiegel te kijken in vijf minuten wat je je kunt herinneren. Herhaal deze volgorde zo vaak als nodig: eerst vijf minuten alleen kijken, dan nog eens vijf minuten tekenen vanuit je geheugen. Ik kreeg deze oefening van Anastasia K., een kunstenares die in Rotterdam woont en werkt. Ze geeft in haar studio schildercursussen en losse workshops: https://www.art-workshop.nl
EXTRA 2: FOCUS OP SCHADUW
Maak een foto van jezelf of iemand anders in close-up (hoofd, gezicht, nek en iets van de schouders). Zorg voor sterk licht van opzij zodat je duidelijke schaduwen krijgt. Verander de foto op je camera of computer in zwart-wit. Teken het gezicht van de foto eerst in lijn na (uiterst links). Roteer de foto EN je tekening vervolgens 180 graden* (tweede van links). Teken eerst de donkerste schaduwvormen. Ga daarna verder met de ‘middentonen’ (alles tussen de lichtste en donkerste plekken). Let op de overgangen tussen donker, half donker en licht. Deze oefening komt uit de portretcursus van de meester-illustrator/portrettist van de NRC, Siegfried Woldhek. Je kunt zijn uitgebreide portretcursus online aanschaffen via: https://www.woldhek.nl.of https://www.pronkacademie.nl
*Door op zijn kop te werken ga je je beter concentreren op licht en donker in plaats dat je je fixeert op de gelijkenis.
Ten slotte: het werken met grijstonen is een goede voorbereiding voor schilderen.
