Hoofdstuk 3 | GOLVEN

Er zijn vele manieren om golven te tekenen. Een eeuwenoude gestileerde manier is het tekenen van rollende golven zoals hierboven..

Oefening 1: Bij een kalm wateroppervlak maak je golvende streepjes die verder weg steeds kleiner worden. De horizonlijn tussen water en lucht is vooral niet te strak.

Oefening 2: Als het iets harder waait maak je de golven vooral vooraan iets hoger en geef je ze al wat meer verschillende vormen. Fantaseer er dingen bij als je wil.

Oefening 3: Tijdens een storm wordt zeewater opgezweept en nemen golven ontelbare vormen aan. Het zijn als het ware vloeibare bergen. Teken een aantal voorbeelden na. 

Oefening 4: Teken een paar van deze golven op zo’n manier naast elkaar dat ze elkaar deels overlappen. 

Oefening 5: Probeer met al dit soort hoge golven een woeste zee te tekenen. Begin onderaan. Achter elke golf verzin je een nieuwe golf, steeds met andere vormen. Je kunt van alles toevoegen, zoals een rotskust, bergen, bootjes, vogels en wolken.

LICHT EN SCHADUW (zie ook de les Schaduw, niveau 2)

Het tekenen van golven met licht en schaduw in plaats van duidelijke lijnen is (ook voor mij) een uitdaging. Golven lijken al gauw vast in plaats van vloeibaar en de schittering van licht op het water is lastig.

Ik ben daarom eens gaan kijken naar zeeschilderijen van oude meesters (zie hoofdstuk 4) en heb de golven uit een van de schilderijen proberen na tekenen. Eerst heb ik heel licht en globaal de belangrijkste vormen aangegeven. Het is een goede oefening in het puur leren focussen op licht en schaduw. Met een goed gum (of kneedgum), wit potlood of digitaal kon ik hier en daar wat ‘hooglicht’ toevoegen.

EXTRA: Teken een liggend kader in verhouding 2:3, bijvoorbeeld 10 x 15 cm. (standaard fotoformaat). Kijk door je oogwimpers naar het zeeschilderij van de Engelse schilder William Turner en probeer met een zacht potlood (2B of zachter) alleen de schaduwpartijen te tekenen, zonder details! Bouw het diepste donker rustig op in plaats van onmiddellijk hard te drukken met je potlood. Probeer de overgangen tussen de verschillende grijstinten niet te strak te maken. Met een goed gum/kneedgum, wit potlood of digitaal kun je ‘hooglicht’ (zoals het zeeschuim net links van de voorste boot) toevoegen. Op het laatst kun je wat details tekenen.

In het volgende voorbeeld heeft een leerling (18 jaar) een bijzondere sequentie van een schip op zee geschilderd: bovenin een kalme zee met mooi weer. Prachtig hoe het bootje echt in het zeewater ligt met opspattend schuim. In het midden de overgang naar ander weer. Onderin is het schip in hety hoilst van de nacht bij volle maan door een storm overvallen en nauwelijks nog zichtbaar. Kijk eens naar de met brede gebaren geschilderde grijze/blauwgrijze tinten en de trefzekere lichtspots van het maanlicht op de golven. Zo heeft deze leerling met weinig tot geen details een expressieve impressie gecreëerd van een nachtelijke storm op zee. Helaas kan ik de naam van deze en vele andere leerlingen niet meer achterhalen.