HOOFDSTUK 2 | VERSIERINGEN IN CARTOGRAFIE
In de les ‘3D tekenen deel 1, niveau 2′ heb je geleerd hoe je een doorlopende lijn een boven-, onder- en/of zijkant geeft.
Ik ben deze aparte manier van 3D tekenen tegengekomen in Nederlandse land- en zeekaarten uit de 17e eeuw (1600-1700). De kaarten werden door kunstenaars versierd en waren extreem kostbaar. Betrouwbare kaarten waren van levensbelang tijdens de gevaarlijke handelsreizen over zee. Op een kaart van West Afrika vond ik deze omlijsting van de (Latijnse) tekst ‘Guineae nova descriptio‘ wat betekent: ‘Een nieuwe beschrijving van Guinee’ (niet te verwarren met Nieuw Guinea in Indonesië).
Oefening 1: probeer de naam van een bestaand of verzonnen land te omlijsten met een 3D versiering. Begin steeds met de doorlopende omtreklijn, hoekig of rond. Maak daarna pas de extra kant eraan vast om de vormen 3D te maken. Kleur ten slotte de versiering in met een aparte kleur of tint voor de voor- en zijkant.
EXTRA: ook de volgende drie losse versieringen zijn afkomstig uit oude land- en zeekaarten. Ik heb alleen de omtreklijnen getekend. Misschien vind je het leuk om er een na te tekenen. Je kunt de afbeelding ook uitprinten als je het leuk vindt om ze in te kleuren.
Dat deze manier van versieren internationaal werd gebruikt blijkt uit de volgende muurdecoratie in een van de oudste universiteiten ter wereld, in Coimbra, Portugal. De schildering in de octagonale (8-hoekige) omlijsting met krullen heeft betrekking op de faculteit geneeskunde. De hand uit de wolk met het esculaapteken (symbool van geneeskunde) betekende dat het ‘hoogste’ medicijn van god komt. De schilderijen voor drie andere faculteiten van de universiteit hebben exact dezelfde versiering eromheen, waaruit duidelijk blijkt dat de kunstenaars een sjabloon/model hebben gebruikt.
In een zeekaart van de Noordelijke IJszee beeldt de kunstenaar in de omlijsting een heel verhaal uit:. De kunstenaar laat zien dat het daar ijskoud is want overal uit de wolken verschijnen gezichtjes die gure winden laten waaien. De oude man rechts probeert zich te warmen aan een vuurtje. De naakte man links probeert zich in leven te houden door te eten. Kijk eens hoe met fijne lijntjes (arceringen) de rondingen van de wolken zijn aangegeven waardoor ze lekker 3D lijken.
